"Een ergonomiebeleid op de werkvloer is nodig"

Interview met Bram Van de Velde,
preventieadviseur bij IDEWE

Problemen die ontstaan door een gebrek aan aandacht voor ergonomie op het werk of in een thuisomgeving zijn zeer ingrijpend. MSA-klachten (musculoskeletale aandoeningen) zijn een van de voornaamste oorzaken van langdurige afwezigheid op het werk. Wij hadden hierover een gesprek met Bram Van de Velde, preventieadviseur bij IDEWE.

Begeleiding

Hallo Bram. Wat doet IDEWE precies?

"IDEWE is een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Ons bedrijf biedt klanten, meestal bedrijven, de best mogelijke en kwalitatief hoogstaande dienstverlening. Dit doen we door ons beleid te baseren op wetenschappelijk onderzoek en onze dienstverlening aan te passen aan uw bedrijf en sector."

Jullie begeleiden werkgevers in de creatie van een gezonde, duurzame en ergonomische werkomgeving. Wat houdt dit allemaal in?

"We werken altijd op maat van de klant. Dit doen we met onze experten die een uitgebreide kennis hebben over verschillende sectoren. Zo vraagt de werkbaarheid duurzaam verbeteren in een zorginstelling bijvoorbeeld om een andere aanpak dan in een kantooromgeving. Lichamelijke klachten bij beeldschermwerk kunnen door een hele reeks factoren veroorzaakt zijn."

"Daarnaast maken we er een punt van om de klant te betrekken in onze trajecten. Alleen zo helpen we zowel de werkgever, de werknemer én de maatschappij vooruit, en sluiten we nauwgezet aan op het beleid van de organisatie."

"Die samenwerking pakken we aan door meerjarentrajecten op te stellen binnen een 360°-preventieaanpak. We gaan verder dan het strikt wettelijke."

Onderzoek

Waarom is deze drang naar ergonomie zo belangrijk?

"Uit ons eigen onderzoek blijkt dat steeds meer Belgische werknemers met overgewicht kampen (58%) en een te hoge bloeddruk hebben (25%). Bovendien beweegt 59 procent van de werknemers minder dan 90 minuten per week."

"Spier- en skeletaandoeningen zijn de meest voorkomende werkgerelateerde gezondheidsproblemen. Ze treffen jaarlijks 2,5 miljoen Belgen en zijn verantwoordelijk voor 3 miljard euro aan extra uitgaven in de gezondheidszorg. Bovendien hebben ze te maken met één derde van de langdurig zieken dat al ruim een jaar niet aan de slag is." 

"Dus ja, ergonomie is vandaag een hot topic. Werkgevers moeten een risicoanalyse (laten) maken, en zo eventueel preventief de werksituatie verbeteren. Tal van factoren veroorzaken spier- en rugletsels: repetitieve bewegingen onder tijdsdruk, stress of in de tocht staan." 

Er wordt al meer dan een decennium gesproken over duurzame werkomgevingen. Wat is er vandaag anders dan pakweg begin jaren 2000?

"De coronajaren hebben een versnellend effect gehad. Telewerken werd dagelijkse routine, maar niemand had geschikt meubilair in huis. Ook omgevingsfactoren zoals de juiste verlichting spelen een rol, net als beweging. Daar komt bij dat er meer en meer cijfers gepubliceerd werden rond MSA. Die hebben wel de ogen geopend van zowel werknemers als werkgevers."

"Fysieke klachten hebben een bijzonder grote impact op het individu, het werk en de maatschappij. Net als psychosociale problemen. Werkgevers voelen het als meer en meer werknemers thuis blijven."

"Een gezonde, veilige en ergonomische werkomgeving moet niet alleen op kantoor bereikt worden, maar ook thuis. Zijn er verschillen in aanpak? Is de werkgever verantwoordelijk voor het leveren van het juiste materiaal aan de werknemers of is dit een gedeelde verantwoordelijkheid?"

Ergonomiebeleid

Hoe gaan jullie concreet te werk?

"Meestal zijn de vragen vanuit het veld reactief. Een bedrijfsleider belt ons op met een probleem en vraagt om eens te komen kijken. Wij doen dit uiteraard, maar eigenlijk willen we een proactief ergonomiebeleid bekomen. Voorkomen is beter dan genezen. Een ergonomiebeleid is nodig, en dat bestaat uit 4 componenten."

"In je organisatie heb je een draagvlak nodig rond ergonomie. Iedereen moet beseffen dat het nodig is, ook de CEO. Ten tweede heb je een risicoanalyse nodig. Wie maatregelen wil nemen, moet weten wat de knelpunten zijn. Wat zijn de ergonomische risico's en waar zitten die? Dat kan via een bevraging gebeuren."

"Ten derde moet je maatregelen nemen: technisch (geschikt meubilair en juiste meubelen aanschaffen), organisatorisch (goede afspraken maken), opleiding (kennis en vaardigheden bijbrengen, mensen bewust maken van hun werkplek) en tenslotte moet je je acties evalueren."

"Heel veel bedrijven zijn sinds corona zoekende. Er bestaan ook veel verschillen tussen sectoren onderling. Het ene bedrijf voorziet veel ergonomisch materiaal en een budget om je thuiswerkplek in te richten (structureel telewerk), voor het andere is dit een gunst (occasioneel telewerk)."

"Voor de meeste bedrijven is telewerk echter nog steeds een gunst waarbij werknemers zelf voor het juiste ergonomische materiaal moeten zorgen. Er moet dus meer structureel telewerkbeleid uitgerold worden, en aangemoedigd worden door de overheid."

Nieuwe Welzijnswet in de maak
De Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk heeft recent een ontwerp van koninklijk besluit over ergonomie en de preventie van musculoskeletale aandoeningen goedgekeurd. De nieuwe wetgeving moet de werkgever stimuleren om fysieke klachten preventief en op een multidisciplinaire manier aan te pakken. Ook het belang van ergonomie in het ontwerp van werkposten wordt benadrukt. MSA is immers een van de voornaamste oorzaken van langdurige afwezigheid op het werk. 
De wet zal ervoor zorgen dat de juiste hulpmiddelen, zoals een ergonomische bureaustoel die volledig aanpasbaar is naar de gebruiker, sneller hun intrede doen op de werkvloer. Kleinere bedrijven zouden, ondanks mogelijke beperkingen, de zorgen van werknemers niet zomaar meer kunnen negeren. Het zal bovendien niet langer gaan over adhoc-maatregelen, maar over een beleid dat jaarlijks wordt opgevolgd.
België wordt zo het eerste Europese land dat werkgerelateerde gezondheidsproblemen met een specifieke wet wil aanpakken.